Stocks and Bonds?

Хувьцаа/Equity/Share/ гэдэг нь компанийн хувь эзэмшлийг илэрхийлдэг санхүүгийн нэршил бөгөөд, таны эзэмшилд байгаа хувьцаа нь та тухайн компанийн тодорхой хэсгийг худалдаж авсныг илэрхийлнэ.

Компаниуд өөрийн эзэмшлийн хувьцааг борлуулж хөрөнгө босгох нь борлуулалтаа нэмэгдүүлэх, шинэ дэвшилтэт технологи, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэвтрүүлэх зэргээр бизнесийн үйл ажиллагаагаа тэлэх зорилготой байдаг.  Харилцагч та аливаа компанид эзэмшиж буй хувьцааны хувь хэмжээгээр компанийн ирээдүйд бий болох үр өгөөжөөс хүртэж, пассив орлогоо нэмэгдүүлэх боломжтой.

Хувьцаанаас ямар өгөөж хүртэх вэ?

Та хувьцаа худалдан авсан бол ямар төрлийн хувьцаа худалдан авснаас хамаарч  дараах боломжууд нээлттэй болох юм. Үүнд:

• Саналын эрх: Тодорхой хугацааны давтамжтай болдог хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд оролцон компанийн үйл ажиллагаа болон Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүдийг томилох гэх мэт зүйлс дээр санал өгөх эрхтэй болох юм.
• Орлого: Компанийн ашигт ажиллагаанаас хамаарч ногдол ашиг хүртэх.
• Ханшийн өсөлт: Компанийн үнэ цэнэ өссөнөөр хувьцааны ханш өсөх.

Хувьцааны төрлүүд

Компаниуд төрөл бүрийн хувьцаа гаргах боломжтой байдаг. Үүнээс хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг төрлүүд нь энгийн хувьцаа болон давуу эрхийн хувьцаа юм.

Энгийн хувьцаа – саналын эрхтэй бөгөөд компани татан буугдах эсвэл дампуурах үед өр төлбөр, давуу эрхийн хувьцааны дараа хамгийн сүүлд үлдсэн хөрөнгө хуваан авах хэсэгт ордог юм. Мөн компани ногдол ашгийн тараах шийдвэр гаргасан нөхцөлд ноогдол ашиг авах ба компанийн шийдвэрээс хамааралтай.

Давуу эрхийн хувьцаа – саналын эрхгүй бөгөөд ногдол ашиг авах эсхүл компани дампуурах үед энгийн хувьцаанаас илүү давуу эрх эдлэн түрүүлж хөрөнгө авах эрхтэй хувьцаа юм.

Бусад төрлийн хувьцаа нь ихэвчлэн A, B, C гэсэн нэрсээр ангилсан саналын эрхгүй эсхүл саналын олон эрхтэй гэх мэт төрлүүдээр гардаг байна.

Нээлттэй компани VS хоёрдогч зах зээл

Нээлттэй компани болно гэдэг нь хаалттай хязгаарлагдмал компаниуд хувьцаагаа олон нийтэд нээлттэй санал болгох үйл явц юм. Энэхүү компаниуд нь Биржээр дамжуулж хувьцаагаа олон нийтэд санал болгон борлуулдаг бөгөөд энэ компани хувьцаагаа борлуулах үеийг Хувьцааны анхдагч арилжаа гэж нэрлэнэ. Анхдагч арилжаа дууссан үед Хувьцааны хоёрдогч арилжаа эхлэх бөгөөд энэхүү хувьцааг гаргасан биржийн цагийн хуваарийн дагуу өдөр бүр тухайн хувьцааг худалдах, худалдан авах сонирхолтой хүмүүсийн хооронд хийгдэж буй арилжаа юм.

Хувьцаа бол таны хөрөнгө оруулалтын багцад зайлшгүй байх, гол нөлөө үзүүлэх хөрөнгө оруулалтын хэрэгсэл билээ.

Бонд гэж юу вэ?

Та хэрвээ бонд худалдан авч байгаа бол бонд гаргагч талтай тодорхой хүү болон хугацаа тохирон зээл олгож байгаа хэлбэр юм. Бонд гаргагч нь хугацаа дууссаны дараа хүүгийн төлөлт болон анх оруулсан хөрөнгийг буцаан төлөх үүрэг хүлээдэг. Энэхүү зах зээл нь нэлээдгүй том зах зээл бөгөөд хувьцааг бодвол илүү эрсдэл багатай, ирээдүйд орж ирэх өгөөж нь тодорхой байдаг учир нийт үнэлгээгээр хувьцааны зах зээлээс илүү байдаг.

Компаниудын хувьд ихэвчлэн үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлэх, шинэ төсөл эхлүүлэх эсвэл ямар нэгэн компанийг нэгтгэх гэх мэт зорилгуудаар бонд гаргадаг байна. Харин Засгийн газрын хувьд санхүүжилтийн зорилгоор буюу төсвийн зардлыг санхүүжүүлэх эсхүл хуучин зээлээ дахин санхүүжүүлэх гэх мэт зорилгын үндсэн дээр бонд гаргадаг.

Бонд бүрийн үнэлгээ нь ихэвчлэн эрсдэлийн түвшнээсээ хамаарч тогтдог бөгөөд тухайн үнэлгээнээс хамаарч тухайн компани эсвэл засгийн газрын амлаж буй хүүгийн өгөөж өөр өөр байдаг.

Бондоос олж болох өгөөж

Хүүгийн өгөөж – Бондын зарласан хүүгийн түвшинд орж ирэх ашгийг илэрхийлнэ.

Ханшийн өсөлт уналтаас өгөөж олох – Бонд зах зээлд гарсны дараа хоёрдогч зах зээлд арилжаалагдаж эхлэх бөгөөд тухайн үед бонд гаргасан компани эсвэл улсын нөхцөл байдлаас хамаарч бондын ханш дээр өөрчлөлт ордог. Иймээс та бондын хугацааны дунд бага дүнгээр худалдан авч хугацааны эцэст тухайн компани бондын өр төлбөрөө барагдуулбал анх зарласан өгөөжөөс илүү ашиг олох боломжтой юм. Мөн та хугацааны дунд ханш өсөх үед бондоо зарж ашиг олж болно.